درباره امام زمان (عج) پرسش‏های متعددی مطرح است، مانند مدت عمر، فلسفه غیبت، زمان ظهور و... یکی از پرسش‏ها این است که حضرت ازدواج نموده و فرزند دارد؟

درباره ازدواج امام و فرزند داشتن حضرت، سه احتمال قابل مطرح است:

1. حضرت ازدواج نکرده است. اگر حضرت ازدواج نکرده باشد، فرزند و ذریه نخواهد داشت. اگر این احتمال را بپذیریم، این مشکل مطرح می‏گردد که چرا امام معصوم (ع) به یکی از سنت‏های مهم اسلامی که ازدواج باشد، عمل نکرده است؟

در جواب می‏توان گفت: غیبت امام زمان (عج) از سنت ازدواج اهمیت بیشتری دارد و ترک سنت ازدواج با مقام عصمت منافات دارد.(1)

2. امام ازدواج نموده؛ از این رو به سنت ازدواج عمل کرده است، ولی اولاد و فرزند ندارد. در این جا این مشکل پیش می‏آید که همسر حضرت مانند ایشان باید عمر طولانی داشته باشد، که بر عمر طولانی همسر حضرت دلیلی نداریم و یا این که بگوییم همسر حضرت بعد از مدت از دنیا رفته است.(2)

3. حضرت ازدواج کرده و دارای اولاد بوده و فرزندان او نیز اولاد داشته‏اند و حضرت ذریه داشته است. همان.

براساس این مبنا این مشکل وجود دارد که فرزندان و ذریه‏های امام کجا هستند؟

برخی خواسته‏اند احتمال سوم را تقویت کنند و از برخی روایات استفاده کنند که امام همسر و فرزند دارد. امام رضا (ع) فرمود: الها! مایه چشم روشنی و خوشحالی امام زمان (عج) را در او و خانواده و فرزندان و ذریه و تمام پیروانش عطا فرما".(3)

امام صادق(ع) فرمود: کأنی أری نزول القائم فی مسجد السهلة بأهله و عیاله".(4)

برخی دیگر درصدد آن هستند ثابت کنند که امام زمان (عج) ازدواج نکرده و فرزندی نیز ندارد. این عده، روایاتی را که بر ازدواج و فرزند داشتن امام (عج) دلالت دارند، ضعیف می‏شمرند و قابل استناد ندانسته‏اند. از سوی دیگر روایات فوق که بیان شد، دلالت بر وجود فرزند و همسر امام زمان (عج) دارد، ولی این دسته از روایات دلالت ندارند امام زمان قبل از ظهور ازدواج نموده و فرزند دارد؛ یعنی این دسته روایات تنها دلالت بر همسر و فرزند داشتن امام زمان دارند، ولی اثبات نمیکنند امام قبل از ظهور زن و فرزند دارد. از سوی دیگر این روایات با آن دسته از روایات که داشتن فرزند و همسر را از امام نفی می‏کنند، تعارض دارد.

برخی از روایات هستند که تصریح دارد امام زمان(ع) همسر و فرزند ندارد. مسعودی نقل می‏کند: علی بن حمزه، ابن سراج و ابن سعید مکاری بر امام رضا (ع) وارد شدند. علی بن حمزه به حضرت عرض کرد: از پدرانت نقل کرده‏ایم که هیچ امامی از دنیا نمی‏رود، تا فرزندش را ببیند. امام رضا فرمود: آیا در این حدیث، روایت کرده‏اید: مگر قائم؟".(5)

این گونه روایات که بدان اشارت کردیم، درصدد نیستند وجود زن و فرزند را برای امام (ع) پیش از ظهور اثبات کنند. از سوی دیگر، روایاتی داریم که با صراحت وجود فرزند را از حضرت نفی می‏کند. برخی خواسته‏اند با تمسک به داستان "جزیره خضرا" بگویند امام عصر فرزندانی دارد و بر آن جزیره، زیر نظر وی، جامعه نمونه و تمام عیار اسلامی را تشکیل داده‏اند، لیکن با بررسی‏های گسترده‏ای که انجام گرفته، جزیره خضرا افسانه‏ای بیش نیست.(6)

واقعیت آن است که نمی‏توان به طور قاطع گفت: امام زمان (ع) همسر و فرزند داشته است. شاید بر همین اساس باشد که صاحبان اندیشه و تاریخ نگاران به طور قطع درخصوص داشتن و نداشتن همسر و فرزند امام زمان اظهار نظر نکرده‏اند.

پی نوشت ها:

1.مجله حوزه، ویژه‏نامه امام زمان (عج)، ص 54 - 55، با تلخیص.

2.همان.

3. همان، ص 56، به نقل از جمال الاسبوع ابن طاووس، ص 510.

4.بحارالانوار، ج 52،ص 52.

5.مسعودی، اثبات الوصیه، ص 221.

6.مجله حوزه، ویژه امام زمان (ع)، ص 57، با تلخیص.